چهل حدیث غدیر

مقدمه

غدیر در قرآن

فصل اول : جایگاه عید غدیر در مکتب

1ـ عید خلافت و ولایت
2ـ برترین عید امت
3ـ عید بزرگ خدا
4ـ عید ولایت
5ـ روز تجدید بیعت
6ـ عید آسمانى
7ـ عید بى ‏نظیر
8ـ عید پربرکت
9ـ عید فروزان
10ـ یکى ‏از چهار عید الهى

فصل دوم : شایسته ‏ها و بایسته ‏هاى غدیر

11ـ روز پیام و ولایت
12ـ روز اطعام
13ـ روز هدیه
14ـ روز کفالت
15ـ روز سپاس و شادى
16ـ روز نیکوکارى
17ـ روز سرور و شادى
18ـ روز تبریک و تهنیت
19ـ روز درود و برائت
20ـ عید اوصیاء
21ـ روز گشایش و درود
22ـ روز دیدار رهبرى
23ـ روز تکبیر
24ـ روز دیدار و نیکى
25ـ نماز در مسجد غدیر
26ـ نماز روز غدیر
27ـ روزه غدیر
28ـ روز تبریک و تبسم

فصل سوم : ولایت در غدیر

29ـ پیامبر (ص) و ولایت على (ع)
30ـ زندگى پیامبرگونه
31ـ پیامبر (ص) و امامت على (ع)
32ـ پایه ‏هاى اسلام
33ـ ولایت جاودانه
34ـ ولایت و توحید
35ـ روز ناله نومیدى شیطان
36ـ ولایت علوى دژ توحید
37ـ جانشین پیامبر
38ـ اسلام در سایه ولایت
39ـ ده هزار شاهد
40ـ على (ع) ، مفسر قرآن

مقدمه :

سال دهم هجرت که مسلمانان همراه پیامبر اکرم (ص) مراسم حج را به پایان رساندند و آن سال ، بعدا « حجة الوداع » نام گرفت ، پیامبر اکرم (ص) عازم مدینه گردید .
 
فرمان حرکت صادر شد . هنگامى که کاروان به سرزمین « رابغ » در سه میلى جحفه که میقات حجاج است ، رسید امین وحى در مکانى به نام « غدیرخم » فرود آمد . یه : « یا یها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس » . نازل شد که اى پیامبر ، آنچه از طرف خدا فرستاده شده ، به مردم ابلاغ کن . اگر این کار را نکنى ، رسالت خود را تکمیل نکرده ‏اى و خداوند تو را از گزند مردم حفظ خواهد کرد . سوره مائده ، یه ‏دستور توقف در آن مکان صادر شد . همه مردم ایستادند . وقت ظهر هوا ، بشدت گرم بود . پیامبر اکرم (ص) نماز ظهر را با جماعت ‏خواند سپس در حالى که مردم دور او را گرفته بودند ، بر روى نقطه بلندى که از جهاز شتران برپا شد ، قرار گرفت و با صداى رسا خطبه خواند و سپس فرمود :
« مردم نزدیک است من دعوت حق را لبیک گویم و از میان شما بروم من مسؤولم و شما هم مسؤولید » .
 
سپس مطالبى گرانبها بیان کرد و فرمود :
« من دو چیز نفیس در میان شما به امانت گذاردم ، یکى کتاب خدا و دیگرى عترت و اهل بیت من ، این دو هرگز از هم جدا نشوند . مردم بر قرآن و عترت من پیشى نگیرید و در عمل به آنها کوتاهى نورزید که هلک مى ‏شوید » .
 
در این هنگام دست على (ع) را گرفت و او را بلند کرد و به همه مردم معرفى نمود ، سپس فرمود :
« سزاوارتر بر مؤمنان از خود آنان کیست ؟ همگى گفتند : خدا و پیامبر او داناترند » .
 
پیامبر اکرم (ص) فرمود :
« خدا ، مولاى من و من ، مولاى مؤمنانم و من بر آنها از خودشان اولى و سزاوارترم » .
 
بعد فرمود :
« من کنت مولاه فهذا على مولاه ‏اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و ... »
« اى مردم هرکس من مولاى اویم ، على مولاى اوست ، خداوندا کسانى را که على را دوست دارند ، دوست بدار و کسانى که او را دشمن دارند ، دشمن دار و ... »
 
سپس فرشته وحى نازل شد و یه « الیوم کملت لکم دینکم ... » را نازل فرمود و آن روز در تاریخ اسلام جاودانه و حماسه‏ ساز شد .
 
آرى غدیر ، روز حماسه جاوید ، روز ولایت ، روز امامت ، روز وصیت ، روز اخوت ، روز رشادت و شجاعت و شهامت و حفاظت و رضیت و صراحت شناخته شد . روز نعمت ، روز شکرگزارى ، روز پیام رسانى ، روز تبریک و تهنیت ، روز سرور و شادى و هدیه فرستادن ، روز عهد و پایمان و تجدید میثاق ، روز تکمیل دین و بیان حق ، روز راندن شیطان ، روز معرفى راه و رهبر ، روز آزمون ، روز یأس دشمن و امیدوارى دوست و خلاصه روز اسلام و قرآن و عترت ، روزى که پیروان واقعى مکتب حیات‏بخش اسلام آن را گرامى مى‏ دارند و به همدیگر تبریک مى‏ گویند .
 
از احادیث بر مى ‏آید که ائمه : آن روز را جشن مى ‏گرفتند و در آن روز مراسم ویژه ‏اى داشتند ، شبیه مراسمى که ما ایرانیان امروز در عید نوروز داریم .
 
از فیاض بن محمد طوسى نقل شده : روز غدیر به حضور امام هشتم (ع) رسید . دید گروهى از افراد ویژه در خدمت حضرت هستند که امام آنان را براى افطار در خانه ‏اش نگهداشت و به منزل آنان غذا و لباس و کفش و انگشتر و هدیاى دیگر فرستاد و آن روز وضع او و اطرافیان او کاملا عوض شده بود و فضائل آن روز را براى آنان یادآورى مى‏ کرد . ( بحار الانوار ، 97: 112، ح 8. )
 
در حدیث دیگرى است : روزى از روز هاى خلافت على (ع) جمعه و عید غدیر به یک روز افتاد . امام (ع) خطبه مفصلى خواند و فرمود :
« این مجمع کنون به پایان مى ‏رسد و شما همگى به خانه ‏هایتان بر مى ‏گردید ، بروید ـ خداى بر شما رحمت فرستد ـ و بر خانواده خود فراخ گیرید و به برادران خود نیکى کنید .
 
خداوند را بر این نعمت که شما را بخشیده است ، سپاس گزارید . متحد شوید تا خدا کمکتان کند . نیکویى کنید تا خدا دوستیتان را پایدار کند . از نعمت هاى خداداد ، یکدیگر را هدیه فرستید .
 
خداوند در این روز چندین برابر دیگر عید ها پاداش دهد .
 
این گونه پاداش جز در این روز ( غدیر ) دیگر نخواهید یافت . نیکویى ‏کردن در این روز مال را بسیار کند و عمر را زیاد .
مهربانى کردن باعث رحمت خدا شود و مهربانى او . در این روز به برادران و خاندان از مال خدا داده ببخشید ، هر اندازه که بتوانید . همواره چهره خندان دارید . چون به یکدیگر رسیدید ، شادمانى کنید ، و خدا را بر نعمت هایش سپاس گوئید . بروید و به آنان که امیدشان به شماست ، نیکى بسیار کنید در خورد و خوراک ، خود و زیردستانتان یکسان باشید . این یکسانى و مساوات را تا جایی که توانایی دارید عملى سازید ، که پاداش یک درهم در این روز ، صد هزار درهم است و برکت به دست خداست .
 
روزه این روز را نیز خداوند مستحب قرار داده است و در برابر آن پاداشى بس بزرگ نهاده . اگر کسى در این روز ، نیاز برادران خود را برآورد ـ پیش از تمنا و درخواست ـ و با میل و رغبت خوبى کند ، پاداش او چنان باشد که این روز را روزه داشته است و شب آن را با عبادت به بامداد رسانیده .
و هرکس در این روز به روزه ‏دارى افطارى دهد ، چنان است که گویى دسته دسته مردم را افطارى داده است ...
 
همین که به یکدیگر رسیدید همراه سلام ، مصافحه کنید و نعمتى را که در این روز نصیبتان شده است به یکدیگر تبریک گویید . باید این سخنان را آن که بود و شنید به آن که نبود و نشنید ، برساند . باید توانگران به سراغ مستمندان روند و قدرتمندان به دنبال ضعیفان ، پیامبر (ص) مرا به این چیز ها امر کرده است » . ( ترجمه این رویت تا اینجا از استاد محمدرضا حکیمى است که از حماسه غدیر ، ص 71 گرفته شده است . ) بعد امام (ع) خطبه جمعه را خواند و نماز جمعه را نماز عیدش قرار داد ، بعد با فرزند و شیعیانش به منزل امام حسین (ع) برگشت که غذا آماده کرده بودند و آن شیعیان نیازمند و بى‏ نیاز با هدایاى او به طرف خانواده خود برگشتند . ( بحار الانوار 97: 117.)
 
به امید روزى که همه مسلمانان بویژه مردم مسلمان یران روز عید غدیر را بزرگترین عید خود قرار داده و این روزه آنطور که بایسته و شایسته آن است ، گرامى بدارند .

غدیر در قرآن

الیوم کملت لکم دینکم‏ و اتممت علیکم نعمتى ‏و رضیت لکم الاسلام دینا . ( مائده : .3 )
روز غدیر خم دین شما را به حد کمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را بعنوان دین براى شما پسندیدم .

فصل اول : جایگاه عید غدیر در مکتب

1ـ عید خلافت و ولایت
 
روى زیاد بن محمد قال :
دخلت على ابى عبد الله (ع) فقلت :
للمسلمین عید غیر یوم الجمعة والفطر والاضحى ؟
 
قال : نعم ، الیوم الذى نصب فیه رسول‏الله (ص) امیرالمؤمنین (ع) . مصباح المتهجد : .736
 
زیاد بن محمد گوید :
بر امام صادق (ع) وارد شدم و گفتم : یا مسلمانان عیدى غیر از عید قربان و عید فطر و جمعه دارند ؟ امام (ع) فرمود :
آرى ، روزى که رسول خدا (ص) امیرمؤمنان (ع) را ( به خلافت و ولایت ) منصوب کرد .

2ـ برترین عید امت

قال رسول الله (ص) :
یوم غدیر خم افضل اعیاد امتى و هو الیوم الذى امرنى الله تعالى ذکره فیه بنصب اخى على بن ابى طالب علما لامتى، یهتدون به من بعدى و هو الیوم الذى کمل الله فیه الدین و اتم على امتى فیه النعمة و رضى لهم الاسلام دینا . ( امالى صدوق : 125، ح .8 )
 
رسول خدا (ص) فرمود :
روز غدیر خم برترین عید هاى امت من است و آن روزى است که خداوند بزرگ دستور داد ؛ آن روز برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمدار ( و فرمانده ) امتم منصوب کنم ، تا بعد از من مردم توسط او هدیت شوند ، و آن روزى است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین براى آنان پسندید .

3ـ عید بزرگ خدا
 
عن الصادق (ع) قال :
هو عید الله الکبر ، و ما بعث الله نبیا الا و تعید فى هذا الیوم و عرف حرمته و اسمه فى السماء یوم العهد المعهود و فى الارض یوم المیثاق المأخوذ و الجمع المشهود . ( وسائل الشیعه ، 5: 224، ح .1 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
روز غدیر خم عید بزرگ خداست ، خدا پیامبرى مبعوث نکرده ، مگر ینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان ، روز عهد و پایمان و در زمین ، روز پایمان محکم و حضور همگانى است .

4ـ عید ولایت
 
قیل لابى عبد الله (ع) :
للمؤمنین من الاعیاد غیر العیدین و الجمعة ؟
قال : نعم لهم ما هو اعظم من هذا ، یوم اقیم امیرالمؤمنین (ع) فعقد له رسول الله الولیة فى ‏اعناق الرجال والنساء بغدیر خم . ( وسائل الشیعه ، 7: 325، ح .5 )
 
به امام صادق (ع) گفته شد :
یا مؤمنان غیر از عید فطر و قربان و جمعه عید دیگرى دارند ؟ فرمود :
آرى ، آنان عید بزرگتر از اینها هم دارند و آن روزى است که امیرالمؤمنین (ع) در غدیر خم بالا برده شد و رسول خدا مسأله ولایت را بر گردن زنان و مردان قرار داد .

5ـ روز تجدید بیعت
 
عن عمار بن حریز قال دخلت على ابى عبد الله (ع) فى ‏یوم الثامن عشر من ذى الحجة فوجدته صائما فقال لى :
هذا یوم عظیم عظم الله حرمته على المؤمنین و کمل لهم فیه الدین و تمم علیهم النعمة و جدد لهم ما أخذ علیهم من العهد و المیثاق . ( مصباح المتهجد : .737 )
 
عمار بن حریز گوید :
روز هجدهم ماه ذیحجه خدمت امام صادق (ع) رسیدم و آن حضرت را روزه یافتم . امام به من فرمود : امروز ، روز بزرگى است ، خداوند به آن عظمت داده و آن روز دین مؤمنان را کامل ساخت و نعمت را بر آنان تمام نمود و عهد و پایمان قبلى را تجدید کرد .

6ـ عید آسمانى
 
قال الرضا (ع) : حدثنى ابى ، عن ابیه (ع) قال :
إن یوم الغدیر فى السماء اشهر منه فى الارض . ( مصباح المتهجد : .737 )
 
امام رضا (ع) فرمود :
پدرم به نقل از پدرش ( امام صادق (ع) ) نقل کرد که فرمود :
روز غدیر در آسمان مشهورتر از زمین است .

7ـ عید بى ‏نظیر
 
قال على (ع) :
إن هذا یوم عظیم الشأن ، فیه وقع الفرج ، ورفعت الدرج و وضحت الحجج و هو یوم الیضاح والافصاح من المقام الصراح ، و یوم کمال الدین و یوم العهد المعهود ... ( بحارالانوار ، 97: .116 )
 
على (ع) فرمود :
امروز ( عید غدیر ) روز بس بزرگى است .
در این روز گشایش رسیده و منزلت ( کسانى که شایسته آن بودند ) بلندى گرفت و برهان ‏هاى خدا روشن شد و از مقام پاک با صراحت سخن گفته شد و امروز روز کامل شدن دین و روز عهد و پایمان است .

8ـ عید پربرکت
 
عن الصادق (ع) :
والله لو عرف الناس فضل هذا الیوم بحقیقته لصافحتهم الملائکة فى کل یوم عشر مرات ...
و ما اعطى الله لمن عرفه ما لیحصى بعدد . ( مصباح المتهجد : .738 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
به خدا قسم اگر مردم فضیلت واقعى « روز غدیر » را مى ‏شناختند ، فرشتگان روزى ده‏ بار با آنان مصافحه مى‏ کردند و بخشش هاى خدا به ‏کسى ‏که ‏آن روز را شناخته ، قابل‏ شمارش نیست .

9ـ عید فروزان
 
قال ابو عبد الله (ع) :
... و یوم غدیر بین الفطر والاضحى ‏و یوم الجمعة کالقمر بین الکوکب . ( اقبال سید بن طاووس : .466 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
... روز غدیر خم در میان روز هاى عید فطر و قربان و جمعه همانند ماه در میان ستارگان است .

10ـ یکى ‏از چهار عید الهى
 
قال ابو عبد الله (ع) :
اذا کان یوم القیامة زفت اربعة یام الى‏ الله‏عز و جل کما تزف العروس الى خدرها :
یوم الفطر و یوم الاضحى و یوم الجمعةو یوم غدیر خم . ( اقبال سید بن طاووس : .466 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
هنگامى که روز قیامت برپا شود چهار روز بسرعت بسوى خدا مى ‏شتابند همانطور که عروس به حجله ‏اش بسرعت مى‏ رود .
آن روزها عبارتند از :
روز عید فطر و قربان و جمعه و روز غدیر خم .

فصل دوم : شایسته‏ ها و بایسته‏ هاى غدیر

11ـ روز پیام و ولایت
 
قال رسول الله (ص) :
یا معشر المسلمین لیبلغ الشاهد الغائب ، اوصى من آمن بى و صدقنى بولیة على ، الا ان ولیة على ولایتى و ولایتى ولیة ربى ، عهدا عهده الى ربى و أمرنى أن أبلغکموه . ( بحارالانوار 37: 141، ح .35 )
 
رسول خدا (ص) ( در روز غدیر ) فرمود :
اى مسلمانان ! حاضران به غیبان برسانند : کسى را که به من ایمان آورده و مرا تصدیق کرده است ، به ولایت على سفارش مى‏ کنم ، آگاه باشید ولایت على ، ولایت من است و ولایت من ، ولایت خداى من است . این عهد و پایمانى بود از طرف پروردگارم که فرمانم داد تا به شما برسانم .

12ـ روز اطعام
 
قال ابو عبد الله (ع) :
... و انه الیوم الذى اقام رسول الله (ص) علیا (ع) للناس علما و ابان فیه فضله و وصیه فصام شکرا لله عزوجل ذلک الیوم و انه لیوم صیام و اطعام و صلة الاخوان و فیه مرضاة الرحمن ، و مرغمة الشیطان . ( وسائل الشیعه 7: 328، ضمن حدیث .12 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
عید غدیر ، روزى است که رسول خدا (ص) على (ع) را بعنوان پرچمدار براى مردم برافراشت و فضیلت او را در این روز آشکار کرد و جانشین خود را معرفى کرد ، بعد بعنوان سپاسگزارى از خداى بزرگ آن روزه را روزه گرفت و آن روز ، روز روزه‏ دارى و عبادت و طعام دادن و به دیدار برادران دینى رفتن است . آنروز روز کسب خشنودى خداى مهربان و به خاک مالیدن بینى شیطان است .

13ـ روز هدیه
 
عن امیر المؤمنین (ع) قال :
... اذا تلاقیتم فتصافحوا بالتسلیم و تهابوا النعمة فى‏ هذا الیوم ، و لیبلغ الحاضر الغائب ، والشاهد البین ، ولیعد الغنى الفقیر و القوى على الضعیف امرنى رسول‏الله (ص) بذلک . ( وسائل الشیعه 7: .327 )
 
امیر المؤمنین (ع) ( در خطبه روز عید غدیر ) فرمود :
وقتى که به همدیگر رسیدید همراه سلام ، مصافحه کنید ، و در این روز به یکدیگر هدیه بدهید ، این سخنان را هر که بود و شنید ، به آن که نبود برساند ، توانگر به سراغ مستمند برود ، و قدرتمند به یارى ضعیف ، پیامبر مرا به این چیزها امر کرده است .

14ـ روز کفالت
 
عن امیر المؤمنین (ع) قال :
... فکیف بمن تکفل عددا من المؤمنین والمؤمنات و أنا ضمینه على ‏الله تعالى الامان من‏الکفر والفقر ( وسائل الشیعه 7: .327 )
 
امیر مؤمنان (ع) فرمود :
... چگونه خواهد بود حال کسى که عهده ‏دار هزینه زندگى تعدادى از مردان و زنان مؤمن ( در روز غدیر ) باشد ، در صورتى که من پیش خدا ضامنم که از کفر و تنگدستى در امان باشد .

15ـ روز سپاس و شادى
 
قال ابو عبد الله (ع) :
... هو یوم عبادة و صلوة و شکر لله و حمد له ، و سرور لما من الله به علیکم من ولایتنا ، و انى احب لکم ان تصوموه . ( وسائل الشیعه 7: 328، ح .13 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
عید غدیر ، روز عبادت و نماز و سپاس و ستایش خداست و روز سرور و شادى است به خاطر ولایت ما خاندان که خدا بر شما منت گذارد و من دوست دارم که شما آن روز را روزه بگیرید .

16ـ روز نیکوکارى
 
عن الصادق (ع) :
... و لدرهم فیه بألف درهم لإخوانک العارفین ، فأفضل على اخوانک فى هذا الیوم‏ و سر فیه کل مؤمن و مؤمنة . ( مصباح المتهجد : .737 )
 
از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود :
یک درهم به برادران با ایمان و معرفت ، دادن در روز عید غدیر برابر هزار درهم است ، بنابرین در این روز به برادرانت انفاق کن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان .

17ـ روز سرور و شادى
 
قال ابو عبد الله (ع) :
انه یوم عید و فرح و سرورو یوم صوم شکرا لله تعالى . ( وسائل الشیعه 7: 326، ح .10 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
عید غدیر ، روز عید و خوشى و شادى است و روز روزه‏ دارى به عنوان سپاس نعمت الهى است .

18ـ روز تبریک و تهنیت
 
قال على (ع) :
عودوا رحمکم الله بعد انقضاء مجمعکم بالتوسعة على عیالکم ، والبر باخوانکم و الشکر لله عزوجل على ما منحکم ، و اجتمعوا یجمع الله شملکم ، و تباروا یصل الله الفتکم ، و تهانؤا نعمة الله کما هنا کم الله بالثواب فیه على أضعاف الاعیاد قبله و بعده الا فى مثله ... ( بحارالانوار 97: .117 )
 
على (ع) فرمود :
بعد از پایان گردهم آیى خود ( در روز غدیر ) به خانه برگردید ، خدا بر شما رحمت فرستد . به خانواده خود گشایش و توسعه دهید ، به برادران خود نیکى کنید ، خداوند را بر این نعمت که شما را بخشیده است ، سپاس گزارید ، متحد شوید تا خدا به شما وحدت بخشد ، نیکویى کنید تا خدا دوستیتان را پایدار کند ، به همدیگر نعمت خدا را تبریک بگوئید ، همانطور که خداوند در این روز با چندین برابر عید هاى دیگر پاداش دادن به شما تبریک گفته ، این گونه پاداش ها جز در روز عید غدیر نخواهد بود .

19ـ روز درود و برائت
 
روى الحسن بن راشد عن ابى عبد الله (ع) قال :
قلت : جعلت فدک ، للمسلمین عید غیرالعیدین ؟ قال : نعم ، یا حسن ! اعظمهما و اشرفهما ، قال : قلت له : و أى یوم هو ؟
قال : یوم نصب امیرالمؤمنین (ع) فیه علما للناس .
قلت له : جعلت فدک وما ینبغى لنا ان نصنع فیه ؟
قال : تصومه یا حسن و تکثر الصلوة على محمد و آله فیه و تتبرأ الى الله ، ممن ظلمهم ، فان الانبیاء کانت تأمر الاوصیاء بالیوم‏الذى کان یقام فیه الوصى ان یتخذ عیدا . ( مصباح المتهجد : .680 )
 
حسن بن راشد گوید :
به امام صادق (ع) گفتم : یا مسلمانان بجز آن دو عید ، عید دیگرى هم دارند ؟ فرمود : بله ، بزرگترین و بهترین عید . گفتم : کدام روز است ؟
فرمود : روزى که امیرمؤمنان بعنوان پرچمدار مردم منصوب شد .
گفتم : فدایت شوم در آن روز سزاوار است ، چه کنیم ؟ فرمود : روزه ‏بگیر و درود برمحمد و آل‏او بفرست و از ستمگران به آنان برائت بجوى ، زیرا پیامبران به جانشینان دستور مى ‏دادند که روزى را که جانشین انتخاب مى‏ شود ، عید بگیرند .

20ـ عید اوصیاء
 
عن ابى عبد الله (ع) قال :
... تذکرون الله عز ذکره فیه بالصیام والعبادة و الذکر لمحمد و آل محمد ، فان رسول الله (ص) اوصى امیرالمؤمنین ان یتخذ ذلک الیوم عیدا ، و کذلک کانت الانبیاء تفعل ، کانوا یوصون أوصیائهم بذلک فیتخذونه عیدا . ( وسائل الشیعه 7: 327، ح .1 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
در روز عید غدیر ، خدا را با روزه و عبادت و یاد پیامبر و خاندان او یادآورى کنید ، زیرا رسول خدا به امیرالمؤمنین سفارش کرد که آن روز را عید بگیرد ، همینطور پیامبران هم به جانشینان خود سفارش مى ‏کردند که آن روز را عید بگیرند ، آنان هم چنین مى‏ کردند .

21ـ روز گشایش و درود
 
عن ابى عبد الله (ع) قال :
والعمل فیه یعدل ثمانین شهرا ، و ینبغى ان یکثر فیه ذکر الله عزوجل ، والصلوة على النبى (ص) ، و یوسع الرجل فیه على عیاله . ( وسائل الشیعه 7: 325، ح .6 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
ارزش عمل در آن روز ( عید غدیر ) برابر با هشتاد ماه است ، و شایسته است آن روز ذکر خدا و درود بر پیامبر (ص) زیاد شود ، و مرد ، بر خانواده خود توسعه دهد .

22ـ روز دیدار رهبرى
 
عن مولانا ابى ‏الحسن على بن محمد (ع) قال لابى اسحاق :
و یوم الغدیر فیه اقام النبى (ص) أخاه علیا علما للناس و اماما من بعده ، [ قال ‏] قلت :
صدقت جعلت فدک ، لذلک قصدت ، اشهد انک حجة الله على خلقه . ( وسائل الشیعه 7: 324، ح .3 )
 
امام هادى (ع) به ابواسحاق فرمود :
در روز غدیر پیامبر اکرم (ص) برادرش على (ع) را بلند کرد و به عنوان پرچمدار ( و فرمانده ) مردم و پیشواى بعد از خودش معرفى کرد .
ابواسحاق گفت : عرض کردم ، فدایت شوم راست فرمودى . به خاطر همین به زیارت و دیدار شما آمدم ، گواهى مى ‏دهم که تو حجت خدا بر مردم هستى .

23ـ روز تکبیر
 
عن على بن موسى الرضا (ع) :
من زار فیه مؤمنا أدخل ‏الله قبره سبعین نورا و وسع فى قبره و یزور قبره کل یوم سبعون ألف ملک و یبشرونه بالجنة . ( اقبال الاعمال : .778 )
 
امام رضا (ع) فرمود :
کسى که در روز ( غدیر ) مؤمنى را دیدار کند ، خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد مى کند و قبرش را توسعه مى ‏دهد و هر روز هفتاد هزار فرشته قبر او را زیارت مى ‏کنند و او را به بهشت بشارت مى‏ دهند .

24ـ روز دیدار و نیکى
 
قال الصادق (ع) :
ینبغى لکم ان تتقربوا الى الله تعالى بالبر و الصوم و الصلوة و صلة الرحم و صلة الاخوان ، فان الانبیاء علیهم السلام کانوا اذا اقاموا اوصیاء هم فعلوا ذلک و امروا به . ( مصباح المتهجد : .736 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
شایسته است با نیکى کردن به دیگران و روزه و نماز و بجاآوردن صله رحم و دیدار برادران ایمانى به خدا نزدیک شوید ، زیرا پیامبران زمانى که جانشینان خود را نصب مى‏ کردند ، چنین مى ‏کردند و به آن توصیه مى ‏فرمودند .

25ـ نماز در مسجد غدیر
 
عن ابى عبد الله (ع) قال :
انه تستحب الصلوة فى مسجد الغدیرلان النبى (ص) اقام فیه امیر المؤمنین (ع) و هو موضع اظهرالله عزوجل فیه الحق . ( وسائل الشیعه 3: .549 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
نماز خواندن در مسجد غدیر مستحب است ، چون پیامبر اکرم (ص) در آنجا امیرمؤمنان (ع) را معرفى و منصوب کرد . و آنجایی است که خداى بزرگ ، حق را آشکار کرد .

26ـ نماز روز غدیر
 
عن ابى عبد الله (ع) قال :
و من صلى فیه رکعتین اى وقت شاء و افضله قرب الزوال و هى الساعة التى اقیم فیها امیرالمؤمنین (ع) بغدیر خم علما للناس و ... کان کمن حضر ذلک الیوم ... ( وسائل الشیعه 5: 225، ح .2 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
کسى که در روز عید غدیر هر ساعتى که خواست ، دو رکعت نماز بخواند و بهتر ینست که نزدیک ظهر باشد که آن ساعتى است که امیرالمؤمنین(ع) در آن ساعت در غدیر خم به امامت منصوب شد ، ( هر که چنین کند ) همانند کسى است که در آن روز حضور پیدا کرده است ...

27ـ روزه غدیر
 
قال الصادق (ع) :
صیام یوم غدیر خم یعدل صیام عمر الدنیا لو عاش انسان ثم صام ما عمرت الدنیا لکان له ثواب ذلک . ( وسائل الشیعه 7: 324، ح .4 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
روزه روز غدیر خم با روزه تمام عمر جهان برابر است . یعنى اگر انسانى همیشه زنده باشد و همه عمر را روزه بگیرد ، ثواب او به اندازه ثواب روزه عید غدیر است .

28ـ روز تبریک و تبسم
 
عن الرضا (ع) قال :
... و هو یوم التهنئة یهنئ بعضکم بعضا ، فاذا لقى المؤمن أخاه یقول :
« الحمد لله الذى جعلنا من المتمسکین‏بولیة أمیر المؤمنین و الائمة (ع) »
و هو یوم التبسم فى وجوه الناس‏من اهل الایمان ... ( اقبال : .464 )
 
امام رضا (ع) فرمود :
عید غدیر روز تبریک و تهنیت است . هر یک به دیگرى تبریک بگوید ، هر وقت مؤمنى برادرش را ملاقات کرد ، چنین بگوید : « حمد و ستایش خدیى را که به ما توفیق چنگ زدن به ولایت امیرمؤمنان و پیشویان عطا کرد » آرى عید غدیر روز لبخند زدن به چهره مردم با ایمان است ...

فصل سوم : ولایت در غدیر

29ـ پیامبر و ولایت على (ع)
 
عن ابى سعید قال :
لما کان یوم غدیر خم امر رسول الله (ص) منادیا فنادى : الصلوة جامعة ، فاخذ بید على (ع) و قال :
اللهم من کنت مولاه فعلى مولاه ، اللهم وال من والاه ، و عاد من عاداه . ( بحارالانوار 37: 112، ح .4 )
 
ابو سعید گوید :
در روز غدیر خم رسول خدا (ص) دستور داد : منادى ندا دهد که : براى نماز جمع شوید . بعد دست على (ع) را گرفت و بلند کرد و فرمود :
خدیا کسى که من مولاى اویم پس على هم مولاى اوست ، خدیا دوست بدار کسى را که على را دوست بدارد و دشمن بدار کسى را که با على دشمنى کند .

30ـ زندگى پیامبرگونه
 
قال رسول الله (ص) :
من یرید ان یحیى حیاتى ، و یموت مماتى ، ویساکن جنة الخلد التى وعدنى ربى‏ فلیتول على ابن ابى طالب ، (ع)
فانه لن یخرجکم من هدى ، ولن یدخلکم فى ضلالة . ( الغدیر 10: .278 )
 
رسول خدا (ص) فرمود :
کسى که مى‏ خواهد زندگى و مرگش همانند من باشد و در بهشت جاودان ه‏اى که پروردگارم به من وعده کرده ، ساکن شود ، ولایت على بن ابى طالب (ع) را انتخاب کند ، زیرا او هرگز شما را از راه هدیت بیرون نبرده ، به گمراهى نمى ‏کشاند .

31ـ پیامبر و امامت على (ع)
 
عن جابر بن عبد الله الانصارى قال : سمعت ‏رسول الله (ص) یقول لعلى بن ابى طالب (ع) :
یا على ! انت اخى و وصیى و وارثى ‏وخلیفتى على‏ امتى فى‏ حیوتى و بعد وفاتى ‏محبک محبى و مبغضک مبغضى‏ و عدوک عدوى . ( امالى صدوق : 124، ح .5 )
 
جابربن عبد الله انصارى مى ‏گوید :
از رسول خدا (ص) شنیدم که به على بن ابى ‏طالب (ع) فرمود :
اى على ، تو برادر و وصى و وارث و جانشین من در میان امت من در زمان حیات و بعد از مرگ منى . دوستدار تو دوستدار من و دشمن و کینه ‏توز تو دشمن من است .

32ـ پایه‏ هاى اسلام
 
عن ابى جعفر (ع) قال :
بنى الاسلام على خمس :
الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولیةو لم یناد بشى‏ء ما نودى بالولیة یوم الغدیر . ( کافى 2، 21، ح .8 )
 
امام باقر (ع) فرمود :
اسلام بر پنج پایه استوار شده است : نماز ، زکات ، روزه ، حج و ولایت و به هیچ چیز به اندازه آنچه در روز غدیر به ولایت تاکید شده ، ندا نشده است .

33ـ ولایت جاودانه
 
عن ابى الحسن (ع) قال :
ولیة على (ع) مکتوبة فى صحف جمیع الانبیاء ولن یبعث‏ الله رسولا الا بنبوة محمد و وصیة على (ع). ( سفینة البحار 2: .691 )
 
امام کاظم (ع) فرمود :
ولایت على (ع) در کتاب هاى همه پیامبران ثبت شده است و هیچ پیامبرى مبعوث نشد ، مگر با میثاق نبوت محمد (ص) و امامت على (ع).

34ـ ولایت و توحید
 
قال رسول الله (ص) :
ولیة على بن ابى طالب ولیة الله ‏و حبه عبادة الله و اتباعه فریضة الله‏و اولیاؤه اولیاء الله و اعداؤه اعداء الله‏ و حربه حرب الله و سلمه سلم الله عز و جل . ( امالى صدوق : .32 )
 
رسول خدا (ص) فرمود :
ولایت على بن ابیطالب (ع) ولایت خداست ، دوست داشتن او عبادت خداست ، پیروى کردن او واجب الهى است و دوستان او دوستان خدا و دشمنان او دشمنان خدایند ، جنگ با او ، جنگ با خدا و صلح با او ، صلح با خداى متعال است .

35ـ روز ناله نومیدى شیطان
 
عن جعفر ، عن ابیه (ص) قال :
ان ابلیس عدوالله رن اربع رنات :
یوم لعن ، و یوم اهبط الى الارض ، و یوم بعث النبى (ص) و یوم الغدیر . ( قرب الاسناد : .10 )
 
امام باقر (ع) از پدر بزرگوارش امام صادق (ع) نقل کرد که فرمود :
شیطان دشمن خدا چهار بار ناله کرد : روزى که مورد لعن خدا واقع شد و روزى که به زمین هبوط کرد و روزى که پیامبر اکرم (ص) مبعوث شد و روز عید غدیر .

36ـ ولایت علوى دژ توحید
 
عن النبى (ص) :
یقول الله تبارک و تعالى : 
ولیة على بن ابى طالب حصنى ، فمن دخل حصنى أمن من نارى . ( جامع الاخبار : 52، ح .7 )
 
پیامبر اکرم (ص) فرمود :
خداوند مى‏ فرمید : ولایت على بن ابیطالب دژ محکم من است ، پس هر کس داخل قلعه من گردد ، از آتش دوزخم محفوظ خواهد بود .

37ـ جانشین پیامبر
 
قال رسول الله (ص) :
 
یا على انا مدینة العلم و انت بابها و لن تؤتى المدینة الا من قبل الباب ... انت امام امتى و خلیفتى علیها بعدى ، سعد من اطاعک و شقى من عصک ، و ربح من تولک و خسر من عادک . ( جامع الاخبار : 52، ح .9 )
 
رسول خدا (ص) فرمود :
اى على من شهر علمم و تو درب آن هستى ، به شهر جز از راه درب آن وارد نشوند . ... تو پیشواى امت من و جانشین من در این شهرى ، کسى که اطاعت تو کند سعادتمند است ، و کسى که تو را نافرمانى کند ، بدبخت است ، و دوستدار تو سود برده و دشمن تو زیان کرده است .

38ـ اسلام در سایه ولایت
 
قال الصادق (ع) :
اثافى الاسلام ثلاثة :
الصلوة و الزکوة و الولیة ، لا تصح واحدة منهن الا بصاحبتیها . ( کافى : 2، ص .18 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
سنگ هاى زیربناى اسلام سه چیز است :
نماز ، زکات و ولایت که هیچ یک از آنهابدون دیگرى درست نمى ‏شود .

39ـ ده هزار شاهد
 
قال ابو عبد الله (ع) :
العجب یا حفص لما لقى على بن ابى ‏طالب !! انه کان له عشرة الاف شاهد لم یقدر على اخذ حقه و الرجل یأخذ حقه بشاهدین . ( بحار الانوار : 37، .140 )
 
امام صادق (ع) فرمود :
اى حفص ! شگفتا از آنچه على بن ابى طالب (ع) با آن مواجه شد ! او با ده هزار شاهد و گواه ( در روز غدیر ) نتوانست حق خود را بگیرد ، در حالى که شخص با دو شاهد حق خود را مى ‏گیرد .

40ـ على (ع) ، مفسر قرآن
 
عن النبى (ص) فى احتجاجه یوم الغدیر :
على تفسیر کتاب الله ، و الداعى الیه ، الا و ان الحلال و الحرام کثر من أن احصیهما و اعرفهما ، فآمر بالحلال و أنهى عن الحرام فى مقام واحد، فأمرت أن آخذ البیعة علیکم و الصفقة منکم ، بقبول ما جئت به عن الله عز و جل فى على امیر المؤمنین و الائمة من بعده ، معاشر الناس تدبروا و افهموا یاته ، و انظروا فى محکماته و لا تتبعوا متشابهه ، فو الله لن یبین لکم زواجره ، و لا یوضع لکم عن تفسیره الا الذى انا آخذ بیده . ( وسایل الشیعه : 18، 142، ح .43 )
 
پیامبر اکرم (ص) روز عید غدیر فرمود :
على (ع) تفسیر کتاب خدا ، و دعوت کننده به سوى خداست ، آگاه باشید که حلال و حرام بیش از آنست که من معرفى و به آنها امر و نهى کنم و بشمارم . پس دستور داشتم که از شما عهد و پایمان بگیرم که آنچه را در مورد على امیرمؤمنان ، و پیشویان بعد او از طرف خداوند بزرگ آوردم ، بپذیرید .
اى مردم ! اندیشه کنید و آیات الهى را بفهمید ، در محکمات آن دقت کنید و متشابهات آن را دنبال نکنید . به خدا قسم هرگز کسى نداهاى قرآن را نمى ‏تواند بیان کند و تفسیر آن را روشن کند ، جز آن کسى که من دست او را گرفته ‏ام ( و او را معرفى کردم ) .